Het driedaagse studiebezoek van 11-13 maart 2023 aan Fermo in het kader van Erasmus+-project Learning Cities leverde nieuwe gezichtspunten op. Fermo is de hoofdstad van de Italiaanse provincie Fermo, in het zuidelijke deel van de Italiaanse regio Marche.Fermo beschouwt educatie als de belangrijkste factor voor sociale en economische ontwikkeling. Het gemeentebeleid is gericht op het bevorderen van een leven lang leren, zowel in formele als in informele zin. Andere prioriteiten zijn sociale integratie, internationale culturele uitwisseling en samenwerking. Fermo zet zich in om de doelstellingen voor duurzame ontwikkeling van de Agenda van de Verenigde Naties voor 2030 na te streven en om het publiek hiervan bewust te maken door middel van educatieve activiteiten. De grootste uitdaging voor de hele gemeenschap is het bevorderen van ontwikkeling en economisch welzijn met respect voor en verbetering van het ecologische en culturele erfgoed.

In Fermo hebben we ervaren dat een learning city ook plaats en inzet van verschillende belangen kan zijn. Gemeente, bedrijfsleven en universiteit leggen ieder verschillende accenten, die om beurten om voorrang vragen. We zagen drie thema’s beurtelings om aandacht vragen:

1. Cultureel erfgoed
2. Sociale inclusie
3. Sociaal-economische ontwikkeling van stad en regio met extra nadruk op de ontwikkeling van toerisme.

Bezoeken aan de bibliotheek en het lokale museum gaven ons de indruk dat het in deze learning city in de eerste plaats om het levend houden van het culturele erfgoed gaat.

Fermo werd in 2018 UNESCO Learning City met als eerste activiteit het ‘Fermhamente’, het Wetenschapsfestival, dat sindsdien elk jaar plaatsvindt.Het is een van de belangrijkste culturele evenementen in de stad en een geweldige gelegenheid voor niet-formeel onderwijs. Al snel wordt ook de samenwerking met andere Italiaanse learning cities gestart, met Palermo, Turijn, Triëst, Lucca en de regio Calabrië. Binnen het UNESCO-netwerk vormen zij een eigen nationaal netwerk. Ten tijde van de coronacrisis neemt Fermo actief deel aan internationale webinars over hoe steden de kracht van niet-formeel en informeel leren benutten om te reageren op de COVID-19-crisis.In 2021 is de vereniging ‘Fermo Città dell’Apprendimento’ (Fermo Learning city) opgericht. Na de nodige voorbereidende vergaderingen keurde de gemeenteraad op 30 april 2021 met eenparigheid van stemmen de oprichting goed van deze vereniging zonder winstoogmerk met als belangrijkste doelstellingen het bevorderen van levenslang leren in de stad en het versterken van de ontwikkeling van de UNESCO learning city, waarbij de hele lokale gemeenschap betrokken is, met name de onderwijssector, maar ook alle andere publieke en particuliere entiteiten.

Dankzij de learning city zijn ook twee andere projecten in de afgelopen jaren van de grond gekomen: het project ‘Deaf-friendly City’ en ‘di UNIPOP’. Fermo Deaf-friendly City is een project dat tot doel heeft de stad  gemakkelijk toegankelijk te maken voor dove bezoekers en toeristen. Het project is verdeeld in verschillende onderling verbonden acties: taalcursussen om werknemers in de sectoren toerisme, openbare diensten en gezondheidszorg basiskennis bij te brengen van gebarentalen, empowerment van lokale doven die worden opgeleid tot ‘dovenambassadeurs’ om dove bezoekers te verwelkomen, de implementatie van een innovatieve software- en hardwareomgeving voor hotels en pensions om de communicatie met dove klanten te vergemakkelijken, de productie en gratis verspreiding van een meertalige app met toeristische informatie (gebarentaal en ondertiteling in gesproken talen), de oprichting van een doveninformatiepunt op de internationale luchthaven van Ancona en  de oprichting van een online-tolkdienst die 7/7 op aanvraag werkt. Er is ook een zomers ‘dovenvriendelijk strand’ gepland, met visuele signalen en volledige bijstand in gebarentaal. Het plan is om samen met reisbureaus en touroperators geïntegreerde pakketten op de internationale markt te verkopen om zo veel dove toeristen te trekken.

Het tweede project is UNIPOP Fermo, opgericht in 2021. Deze Universiteit voor Volwassenenonderwijs (een soort volksuniversiteit) is opgericht om de culturele armoede in Italië te bestrijden. Meer dan 31 miljoen Italianen (van de 60) lezen nog geen boek per jaar. Een derde  van de bevolking tussen 16 en 65 is niet in staat een korte zin te begrijpen of te schrijven. 40% heeft moeite om een eenvoudig krantenartikel te begrijpen. Een derde van de bevolking tussen 18 en 45 is analfabeet. UNIPOP wil een cultuur van permanent leren bevorderen. Daartoe moet het leren in gezinnen en in de gemeenschap nieuw leven ingeblazen worden en een gevoel van solidariteit en verbondenheid van elk individu met de stadsgemeenschap ontwikkeld worden. Ook moeten de relaties tussen de verschillende generaties versterkt worden.

We bezochten ook het driedaagse evenement Tipicità, een evenement dat nu voor de 31e keer georganiseerd wordt: eten in al zijn vormen, maar ook ervaringstoerisme en high-end, van de regio Marche tot de wereld, met grote persoonlijkheden en sterrenchefs. Meer dan 100 evenementen rond  kookworkshops en proeverijen en landschaps- en high-tech producties. De laatste jaren is de connectie met het concept learning city tot stand gekomen, waarbij er meer dan ooit de nadruk gelegd wordt op de kookworkshops waaraan mensen kunnen deelnemen.

Op de laatste dag bezochten we de Terminal, een voormalig busstation, dat nu fungeert als  hangplek  voor (spijbelende) jongeren, waar ze elkaar kunnen ontmoeten. Er zijn dagelijks jongerenwerkers en een psycholoog aanwezig, die niet aan de onderwijsinstellingen verbonden zijn. Het is een vrijplaats voor jongeren, waar ze onbevreesd hun hart kunnen luchten. Door dit project wordt rondhangen elders, vandalisme en overlast voorkomen. Er is ook een bijzonder project aan verbonden, Fermano’s social radio. Dit project werkt met radio-uitzendingen, podcasts en videostreaming met als doel de jongeren op een pakkende wijze over van alles en nog wat te informeren.

Al met al gaf dit bezoek aan een learning city in Europa als een van de bezoeken binnen het Erasmus+-project ‘Learning Cities’ weer een andere invulling en nieuwe inzichten.

Reflectieverslag Studiebezoek Fermo 2023