Marlies Elderenbosch (CINOP-ecbo) en Ina den Hollander onderzochten op welke manier inspraak door ervaringsdeskundigen kan worden gerealiseerd om de kwaliteit en het aanbod in de volwasseneneducatie (ve) te versterken. Kwaliteit van volwasseneneducatie gaat immers vooral over de vraag of het onderwijsproces zo is ingericht dat aan de diversiteit aan leervragen van deelnemers op een kwalitatief goede manier invulling gegeven wordt. De inbreng van deelnemers mag dan ook niet ontbreken in de kwaliteitscyclus

In dit onderzoek is in kaart gebracht wat er vanuit de literatuur bekend is over inspraak in de ve als het gaat om het bepalen van het educatieaanbod en het monitoren van de kwaliteit ervan. Daarnaast is gepeild of er draagvlak is om ook in Nederland te komen tot een structurele rol voor inspraak door ervaringsdeskundigen op dit terrein.

1. De meerwaarde van inspraak wordt gezien, ook als het gaat om het monitoren van kwaliteit en bepalen van aanbod in de ve. De rol die ervaringsdeskundigen op andere terreinen nu al spelen (het beoordelen en testen van communicatie, werving, bewustwording) is bij iedereen bekend en wordt gewaardeerd. Echter, inspraak als het gaat om de vormgeving en inhoud van het aanbod vindt nog niet of nauwelijks plaats in Nederland in de ve.
2. In andere onderwijssectoren zijn zaken als kwaliteitsbeleid, het hebben van een kwaliteitscyclus, het meten van klanttevredenheid, inspraak en medezeggenschap van deelnemers wettelijk vastgelegd. Dit geldt niet voor de ve, een wettelijke verankering van de rol van deelnemers ontbreekt, terwijl de volwasseneneducatie samen met het mbo wordt geregeld in de WEB en sinds 2013 ook opleidingen, niveaus, standaarden en eindtermen bij wet zijn gedefinieerd.
3. Er is een brede consensus over het feit dat inspraak van deelnemers/ervaringsdeskundigen in het bepalen van aanbod en monitoren van kwaliteit niet vrijblijvend moet zijn en in een of andere vorm op termijn een wettelijk kader zou moeten krijgen.
4. Wat betreft monitoring van kwaliteit kan de ve leren van andere onderwijssectoren. Met name het mbo, waar al veel ervaring is met inspraak door mbo-studenten en de meeste raakvlakken heeft met de ve, leent zich als goed en interessant voorbeeld voor de ve.
5. Wanneer over de landsgrenzen gekeken wordt, dan is het Ierse voorbeeld het meest interessant. ‘The Voice of the Learner’ is een goed uitgewerkte methodiek voor inspraak van deelnemers/ervaringsdeskundigen in de ve.
6. Inspraak van deelnemers heeft niet alleen meerwaarde voor het onderwijs zelf en de kwaliteit ervan, het heeft ook meerwaarde voor de deelnemers zelf. Hun eigenwaarde neemt enorm toe, ze zijn beter in staat hun mening en ideeën te verwoorden en zijn vervolgens ook zelfredzamer.
7. Randvoorwaarden zijn essentieel: de belangrijkste is misschien wel dat iets gedaan wordt met de opgehaalde input van deelnemers. Verder zijn genoemd: goede begeleiding van deelnemers, gespreksleiders met empathie voor de doelgroep, waardering, onkostenvergoeding, anonimiteit en een veilige omgeving.

Aanbevelingen

Naast bovenstaande conclusies deden Elderenbosch en Den Hollander aanbevelingen voor het zetten van een vervolgstap in de realisatie van inspraak in de ve en ontwikkelden zij een voice map (stappenplan voor inspraak).

Klik hier voor het rapport Hoe kan inspraak bijdragen aan kwaliteit van volwasseneneducatie in Nederland in Nederland? Literatuurstudie, de aanbevelingen, de voice map en een podcast.