Tijdens de dag van het plattelandsparement (9-11-24 in Assen) zijn er twee scriptieprijzen uitgereikt door de Landelijke Vereniging voor Kleine Kernen (LVKK). Zij stimuleert vernieuwend onderzoek naar thema’s die voor plattelandsgemeenschappen van groot belang zijn.

In ons eerdere bericht over het plattelandsparlement noemden we als winnares Suzanne Willemsen al.
Daarnaast heeft Anouk Samarasinghe ook een prijs gewonnen. Suzanne, student master architectuur aan de Hogeschool voor de Kunsten Utrecht, won de prijs voor het hbo. Anouk, student bachelor sociale geografie en planologie aan de Rijksuniversiteit Groningen is de winnaar voor het wo. Ze hebben allebei scripties geschreven die goed laten zien wat er voor het platteland speelt en belangrijk is.

Vanuit de observatie dat het gemeenschapsleven op het platteland onder druk staat (omdat voorzieningen sluiten en worden gecentraliseerd en daarmee samenkomstplekken verdwijnen) stelde Willemsen zich de vraag hoe een ruimtelijke interventie kan bijdragen aan het verrijken van het gemeenschapsleven in Vilsteren (Vechtdal-Overijssel). Met vragenformulieren, een enquête via Facebook en vergelijkend onderzoek naar soorten lokale voorzieningen in het land kreeg ze inzicht in werkelijke behoeften en interesses van dorpsbewoners. Zij concludeerde dat een lokale locatie met ingrepen die inspelen op dorpse trots zeker kan bijdragen aan het verrijken van het gemeenschapsleven.

In plattelandsdorpen spelen niet alleen publieke voorzieningen zoals dorpshuizen en scholen een belangrijke rol in de sociale cohesie, maar ook private voorzieningen zoals de lokale bakker, supermarkt en kledingwinkel. Samarasinghe interviewde ondernemers uit Warffum in de gemeente Het Hogeland en ontdekte dat hun winkels een waardevolle sociale functie vervullen. Door o.a. persoonlijke klantenservice, betrokkenheid bij gemeenschapsevenementen (sponsoring of in natura) en het stimuleren van sociale interactie dragen deze ondernemers bij aan het gemeenschapsgevoel. Deze ondernemers het dorpsleven actief en zien het versterken van het gemeenschapsgevoel als essentieel voor de leefbaarheid van hun dorp.

Met deze scripties is vanuit verschillend standpunt (en studierichting!) aandacht gegeven aan mogelijkheden om het platteland te versterken en beter te begrijpen. Onzes inziens kan sociaal leren daar nog iets aan toevoegen; met elkaar bespreken wat er speelt in het dorp geeft (meer) sociale samenhang en mogelijk ondersteuning van initiatieven waar behoefte aan is (vaak datakabels, energievraagstukken, vragen over (informele) zorg enz.). Daar zouden studenten ook een rol in kunnen spelen. Maar vooral de inwoners zelf natuurlijk. Mogelijk helpt de hernieuwde belangstelling voor opbouwwerk dat hopelijk ook op het platteland een stimulerende rol kan spelen. Sociaal leren draagt bij aan gemeenschapsleven, overal, dus ook op het platteland.

Binnenkort organiseren we samen met de Kring Andragologie verbonden aan de UvA een conferentie over het platteland. Dit naar aanleiding van het recent verschenen boek: Werken aan sociale kwaliteit in steden en op het platteland; nadenken, innovatie, participatie, onder redactie van Ton Notten, Brenda de Jong & Gerrit Kappert. Diverse auteurs leverden een bijdrage aan het boek onder wie Jumbo Klercq (onder meer voormalig bestuurslid Learn for Life). Nadere berichtgeving over de conferentie volgt. Meer over het boek is te lezen op de website van de Kring https://www.andragologie.org/kennisbank/boekenkast/stad-en-platteland/